Bouwen voor het Buitenland – nieuwe tentoonstelling Nationaal Sleepvaart Museum
Buitenlandse opdrachtgevers zijn altijd van groot belang geweest voor Nederlandse werven. Voor de
sleepvaart was en is dat nog steeds het geval. Al in 1884 werd in Nederland een sleepboot voor Engelse
rekening gebouwd, die pas in 1963 werd gesloopt. Verder weg, tot in Zuid-Amerika en Azië, werd de faam
van in Nederland gebouwde sleepboten verspreid doordat voor buitenlandse havenwerken de
baggermolens en bakken door Nederlandse sleepboten werden aangevoerd. Onder de indruk bestelden de
buitenlandse opdrachtgevers voor zichzelf sleepboten. Een goed voorbeeld daarvan zijn de hier gebouwde
slepers voor de Argentijnse regering.
We nemen een flinke stap in de tijd en komen in de jaren vijftig van de vorige eeuw terecht. De opdracht in
1953 voor de bouw van de fraai gelijnde Edgar Bonnet, korte tijd de sterkste sleepboot ter wereld, kwam
van de Suezkanaal Maatschappij. Gedurende de vijandelijkheden rond dit kanaal in 1956 werd het schip,
nog bijna nieuw, tot zinken gebracht, vervolgens door Nederlanders gelicht en later onder de minder
politiek gevoelige naam Antar weer in de vaart gebracht. In de jaren 70 was er sprake van de enorme groei
in de offshore-industrie. Nederlandse werven leverden een aantal stevige bevoorradingsschepen af, want
op de Noordzee zijn de weersomstandigheden vaak heftig. Daarnaast werd standaardisering dé
succesformule in de tweede helft van de vorige eeuw. Kommer Damen vond het uit en het betekende
seriematige bouw van slepers zowel op zijn werven hier als in het buitenland.
Dichterbij huis, voor Belgische, Duitse, Franse en zelfs Zwitserse opdrachtgevers liepen vooral
binnenvaartsleep- en later veel duwboten van stapel. De Bern (1923) is een voorbeeld van een
indrukwekkend sterke Zwitserse radersleepboot met een vermogen waar menig zeesleepboot niet aan kon
tippen en die in staat was de Rijn tot aan Bazel met een aantal geladen sleepschepen te bereiken.
Mede dankzij innovatieve concepten, zoals van Voith-Schneider, ASD (Damen), Rotor (Kotug), Carrousel
(Multraship) en EDDY zijn Nederlandse sleepboten zeer gewild in het buitenland.
Met fraaie foto’s, modellen laat de wisseltentoonstelling “Bouwen voor het Buitenland” zien hoe vanaf het
prille begin met stoomslepers tot de hightech slepers van nu die volledig elektrisch kunnen varen en slepen
is het duidelijk dat de Nederlandse werven een prominente rol in deze tak van industrie spelen.
Een bijzonderheid die vermeld moet worden is dat dit de laatste wisseltentoonstelling is die door Nico
Ouwehand is samengesteld. Gezien zijn gevorderde leeftijd vindt hij het tijd om te stoppen.
De tentoonstelling “Bouwen voor het Buitenland” is te zien in het Nationaal Sleepvaart Museum te
Maassluis van 25 februari tot en met 27 augustus 2023.
