De onrust is groot onder schippers van Boskalis. Het scheepvaartbedrijf neemt in hoog tempo afscheid van zijn Nederlandse personeel, zeggen zeevarenden, die alleen anoniem tegen het FD willen praten. ‘Er varen malloten op zee.’Nederlandse officieren moeten steeds vaker plaatsmaken voor buitenlandse bemanning.Foto: Bloomberg

Het is een ontwikkeling die al jaren aan de gang is. Nederlandse reders varen steeds meer met buitenlands personeel. Laaggeschoold werk wordt overgenomen door werknemers uit met name Azië. Sleutelposities bleven echter buiten schot. Zowel de officieren op de brug als de werktuigkundigen in de machinekamer bestaan bij Nederlandse reders traditiegetrouw uit hooggeschoolde Nederlandse werkkrachten.

Maar tijden veranderen. Zowel bij Boskalis-dochterbedrijven Fairmount, Fairstar, Dockwise als Smit wordt de bemanning gewisseld, bevestigen zowel zeevarenden als vakbond Nautilus aan het FD. Bij Dockwise bestaat de bemanning inmiddels vrijwel volledig uit Wit-Russen, bij Fairstar zijn ze overgestapt op een Russisch – Filipijnse bemanning. Van de schepen van sleepdienst Fairmount vaart er nog maar één met Nederlandse officieren. Bij de andere schepen uit de vloot komt de bemanning van de in Hongkong gevestigde nautische dienstverlener Anglo Eastern.

‘Oude koeien’, zegt woordvoerder Martijn Schuttevaer van Boskalis. ‘We hebben de reorganisatie bij Fairmount al jaren geleden aangekondigd. Voor minder dan tien van de veertig officieren wordt nog naar een oplossing gezocht’, aldus Schuttevaer. Volgens het bedrijf is ook de wisseling van de wacht bij Fairstar en Dockwise al jaren geleden ingezet, nog voor de overname door Boskalis. ‘We staan te springen om vakmanschap, dat wordt niet door het paspoort bepaald.’

‘Malloten op zee’

Dat is echter niet het beeld dat ontstaat uit gesprekken met direct betrokkenen. De kwaliteit van de nieuwe schippers zou onder de maat zijn, iets wat Boskalis ontkent. Een van hen spreekt van ‘malloten op zee.’ Dat beeld herkent Nautilus uit verhalen van haar leden. ‘Korte termijn financiële motieven lijken boven het behoud van Nederlands maritiem vakmanschap te gaan’, zegt Sascha Meijer, hoofdbestuurder bij de vakbond voor zeevarenden.

De onrust onder het personeel is groot. ‘Ik vaar nog, maar heb het gevoel dat mijn kop al op het hakblok ligt. Het is afwachten wanneer de bijl “neerdouwt”’, zegt een zeevarende officier. Een aantal van hen heeft het aanbod gekregen om onder een Cypriotisch contract te varen. Bij zo’n contract wordt het netto salaris uitgekeerd en stopt de pensioenopbouw. Maar dat is niet het grootste bezwaar van het personeel. ‘Bij een Cypriotisch contract geef je je rechtsbescherming en daarmee al je zekerheden op’, zegt een zeevarende die ervoor gekozen heeft gebruik te maken van de exitregeling. Die bestaat uit een aantal maanden salarisdoorbetaling en een ontslagpremie.

Het is een scenario dat wordt herkend door Meijer van Nautilus. ‘Er wordt vaak geschikt. Als individu is het lastig strijden tegen een miljardenbedrijf.’ De vakbond raad zijn leden af om zonder juridisch advies een Cypriotisch contract te tekenen. ‘Dergelijke arbeidsovereenkomsten zijn op het randje van een schijnconstructie. Het is een Hollands glorie Koninklijk bedrijf onwaardig’, aldus Meijer.

Hollands glorie

In 2016 kondigde Boskalis het ontslag van alle officieren van Fairmount aan. Veertig in totaal. ‘Maar het werk bleef bestaan’, vertelt de hoofdbestuurder van de vakbond. Het leidde tot veel protesten. Boskalis leek in te binden, maar ging op de achtergrond door met zijn outsourcingplannen. Nautilus stelt dat deze praktijk waarbij de collectieve ontslagregels omzeild worden ook bij andere bedrijfsonderdelen van Boskalis voorkomt.

Het is lastig te achterhalen om hoeveel personeelsleden het gaat. Zeevarenden noemen het getal van ‘enkele tientallen’. Volgens Boskalis zijn dat er veel minder. Een deel heeft ander werk gekregen en is ondergebracht bij het baggerbedrijf van Boskalis, anderen in de offshore-industrie of op kantoor, aldus het bedrijf.